Пиелонефрит гэдэг нь врмц бус нянгаар сгэгдсэн брний аяганцар тэвшинцрийн салст брхэвч,завсрын эдийг хамарсан рэвсэлт вчин юм.Пиелонефритээр эрэгтэй ,эмэгтэй бх хмс вчилн.Гэвч анхдагч пиелонефритээр залуу насны эмэгтэйчд ил вчилн.Ххэд насанд охид ил вчилж,харин эрэгтэй ххдийн вчлл бага байдаг онцлогтой.вчллийн хйсний ялгаатай байдаг нь шээс бэлгийн замын эрхтний анатоми физиологиийн онцлог ,жирэмслэлт,трлт ,эрэгтэйчдэд тр булчирхайн томрол зэрэг олон хчин зйлтэй холбоотой.Эмэгтэйчд ил вчилдг нь шээсний свний богинохон байдал,шээсний эргэх урсгал,шээдэг свний гадна тгсгл хэсэгт сапропит нянгууд байдаг,эстроген дааврын нлгр бр шээсний замд гардаг рчллт зэрэг хамаарна.Эмэгтэйчд пиелонефритээр вдх 3 эгзэгтэй е байдаг.нд:Охидын бэлгийн бойжилтын е,нхрт гарах,жирэмсэлж ххэд трлэх е.Пиелонефрит нь нилээд тохтолдолд архаг далд хэлбэртэй явагддаг ба эмнэлзйн илрэл нь вчний е шатаас хамаарна.Насанд хрсэн 100000 хн амд 20-60 тохиолддог.

Ангилал
Пиелонефритийг анхдагч хоёрдогч гэж ангилна.Анхдагч гэдэг нь бр шээсний замд ямар нэг саадгй ед сдэг харин хёрдогч нь ямар нэг саадтай байснаас сдэг.Эмнэлзйн явцаар нь цочмог,архаг,байрлалаар нь нэг талын хоёр талын гэж ангилна.Халдвар тархалтаар нь уруудах буюу цусаар дамжих гсх буюу шээсний замаар халдвар дамжих гэж тус тус ангилна.Пиелонефритийг вчллийн онцлог байдлаар нь ххэд нярайн,настны, жирэмсэн еийн,чихийн шижинтэй вчтний,нугасны гэмтэлтэй вчтний гэх мэт ангилна.

Шалтгаан,эмгэг жам
Грамм эерэг болон грамм срг олон трлийн нянгаар сгэгддэг бгд E.coli давамгайлан халдварлана.Мн р нянгуудаар ч сгэгдэж болно.сгэгчид нь гадаад орчны нл,нянгийн эсрэг эмдийн нлгр хувьсан рчлгдж байдаг.Антибиотик ргн хэрэглэсэнтэй холбоотой зарим трлийн нянгууд эмэнд тэсвэртэй болох хандлагатай байна.Пиелонефрит нь ихэвчлэн нэг нянгаар сгэгдэх боловч вчин архагшсан ед олон трлийн нянгаар сгэгдэх магадлалтай байдаг.Давсганд агуулагдаж байгаа нян гсх замаар брний аяганцар тэвшинцэрийг рэвслнэ.нийг давсаг шээлэйн срг урсгалаар сгэгдсэн гэх ба энэ нь анхдагчаар ххдэд тний давсаг шээлэйн тогтолцооны трлхийн хэвийн биш байдлаас болж 2-3 нас хртэл илэрч байгаад аажимдаа хэвийн болно.Давсаг шээлэйн срг нь хоёрдогчоор сч болно.Энэ нь шээсний сувгийн рэвсэл,давсагны мэдэлжил алдагдах,тр булчирхайн томрол,цн тохиолдолд шээсний замын багажийн шинжилгээ,эмчилгээний дараа снэ.
Пиелонефрит сэхэд дараахи хчин зйлд нллн.
• Шээсний замын бглрл болсноос салст брхэвч сунаж рэвсэн тний цусан хангамж буурснаас халдвар эсэргцэх чадвар буурдаг байна.
• Жирэмсэн ед дааврын рчллт болон умайн томролоос болж шээсний замд саатал сдэг.
• Брний халдварын бус вчллдээс болж брний цусан хангамж буурснаас халдварт ртмтгий болдог.
• Дархлаа дарангуйлах эмчилгээний улмаас бие махбодийн дархлаа суларч халдварт нэрвэгдэх нхцл брдэнэ.
Пиелонефритийн сгэгч нян гол тлв шээсний замаар дамжин халдварлах боловч биеийн аль нэг хэсэгт байгаа халдварын голомтоос нян цусаар дамжин брнд ордог бгд нийг уруудах зам буюу цусаар дамжих гэнэ.

Эмнэлзй
• вчний цочмог болон архаг явцаас шалтгаалан шинж тэмдэг р р байна.Хэрэв вчин цочмог явцтай бол ндр халуурч ернхий болон хэсэг газрын шинж тэмдгээр илэрнэ.
Ернхий шинж тэмдэг:Зрхний цохилт тргэсч амь сгаадна.Хэл хуураайшч зузаан цайвар нгрр хучигдана.Хоолонд дургй болж блжис цу тган бх бие нь вдн.Артерйн даралт ихсэх.Зарим тохиолдолд бактериемийн шок болж биеийн байдал хндрэн арьс цайж ,судасны цохилт сулран,артерийн даралт буурч болно.Дахин дахин халуурах нь брнд идээт рэвсэл даамжирч байгааг илэрхийлнэ.
Хэсэг газрын шинж:
Ууц нуруу хэвлийн дээд хэсгээр вдж энэ нь заримдаа халуун оргиж мэдэгдэнэ.вдлт хавирганы нум,цавь,бэлэг эрхтэн р дамжин вдн.Ихэвчлэн вчин эхэлснээс хойш шээсний рчллт илэрнэ.Энэ нь шээсний хэмжээ багасч нягт нь нэмэгдэнэАхимаг настай,туранхай ядруу биетэй хнд эмнэлзйн шинж тэмдэг ихэвчлэн бдэг цус багадах хордлогын шинждээр илэрнэ.
• Архаг пиелонефритийн ед эмнэлзйн шинж нь маш олон янз байх бгд энэ нь хоёр брний эдэд рэвслийн болон сорвижжлын процесс хир зэрэг байгаа,в чний идэвхижлийн зэрэг, шээсний замын саатал ,брний йл ажиллагаа алдагдлын гнзгийрэл болон дагалдах вчллдээс шалтгаална.

Оношлогоо,эмчилгээ
вчний эмнэлзйн шинж тэмдэг,шээсэнд нян илрлэх шинжилгээ,рентген,хэт авиан шинжилгээ,радиоизотопийн шинжилгээ зэргээр оношлоно.Пиелонефритийн оношлогоонд 1 мл шээсэнд 50-100 мянган нян илрэх ба цагаан эсийн тоо нэмэгдэх
Эмчилгээний хувьдтухайн вчтнд тохирсон дэглэм,хоол унд мн сгэгчээс шалтгаалан тохирох антибиотикийг сонгох ба дур мэдэн олон трлийн антибиотикийг хэрэглэснээс болж вчин даамжран хндрэх нь цнгй байдаг.